Bloedarmoede bij katten, ook bekend als anemie, is een aandoening waarbij er een tekort is aan rode bloedcellen in het bloed. Deze cellen zijn essentieel voor het transport van zuurstof door het lichaam.
Een specifieke en ernstige vorm van bloedarmoede is immuungemedieerde hemolytische anemie (IMHA), waarbij het immuunsysteem van de kat zijn eigen rode bloedcellen aanvalt en afbreekt.
Wat is een normaal aantal rode bloedcellen
Bij gezonde katten bestaat het bloed voor 28 tot 47% uit rode bloedcellen, ook wel hematocriet (Ht) of packed cell volume (PCV) genoemd. Na centrifugeren van een buisje bloed moet ongeveer een derde tot de helft gevuld zijn met deze cellen.
Het aantal witte bloedcellen en bloedplaatjes is minder dan 1%, en de rest bestaat uit vocht zoals plasma en serum.
Rode bloedcellen, verantwoordelijk voor het zuurstoftransport, worden aangemaakt in het beenmerg en hebben een levensduur van ongeveer 120 dagen.
Echter, bij katten met bloedarmoede is er sprake van te weinig rode bloedcellen in de bloedsomloop. Symptomen hiervan zijn lusteloosheid en bleke slijmvliezen.
Bloedarmoede bij de kat kan ontstaan door verschillende oorzaken, zoals bloedverlies door bloedingen, verhoogde afbraak van rode bloedcellen of verminderde aanmaak in het beenmerg.
Een bloedonderzoek is essentieel om de diagnose bloedarmoede vast te stellen en de oorzaak te achterhalen.
Afhankelijk van de ernst en oorzaak van de bloedarmoede kan een behandeling variëren van ondersteunende therapie tot een bloedtransfusie.
Verschillende soorten bloedarmoede
Bloedarmoede, ook wel anemie genoemd, is een aandoening waarbij katten een verminderd aantal rode bloedcellen hebben. Er zijn verschillende soorten bloedarmoede bij katten, elk met hun eigen oorzaken en kenmerken.
Regeneratieve bloedarmoede: Hierbij is het beenmerg actief en probeert het nieuwe rode bloedcellen te produceren. Dit kan ontstaan door bloedverlies (bijvoorbeeld door verwondingen) of door verhoogde afbraak van rode bloedcellen (hemolyse).
Niet-regeneratieve bloedarmoede: Hierbij is het beenmerg niet in staat om voldoende nieuwe rode bloedcellen te produceren. Oorzaken kunnen zijn beenmergaandoeningen, chronische nierziekte (waarbij er een tekort is aan erytropoëtine, een hormoon dat de productie van rode bloedcellen stimuleert) of bepaalde toxische stoffen.
Immuungemedieerde hemolytische anemie (IMHA): Bij deze vorm valt het immuunsysteem van de kat de eigen rode bloedcellen aan en breekt ze af.
Bloedarmoede door ijzertekort: Dit is zeldzaam bij katten en ontstaat vaak door chronisch bloedverlies.
Is bloedarmoede de oorzaak van de problemen?
Veel dieren die kampen met een chronische ziekte vertonen tekenen van bloedarmoede. Dit artikel richt zich specifiek op katten met een hematocrietwaarde van minder dan 20%. De snelheid waarmee bloedarmoede zich ontwikkelt, beïnvloedt de symptomen die de kat vertoont.
Bij een snelle afname van rode bloedcellen kunnen katten al problemen ervaren bij een hematocrietwaarde van 15%.
Echter, bij katten met een trage aanmaakstoornis kan het voorkomen dat ze nog vitaal lijken, zelfs met een hematocrietwaarde van minder dan 10%. Dit komt doordat het lichaam zich kan aanpassen aan een verminderde zuurstoftoevoer als het voldoende tijd krijgt.
Dit is vergelijkbaar met sporters die trainen in hooggelegen gebieden met verminderde zuurstof; hun rode bloedcellen worden efficiënter in het transporteren van zuurstof.
Symptomen van bloedarmoede bij katten
Bij bloedarmoede krijgen de spieren en organen onvoldoende zuurstof. Hierdoor raken dieren sneller vermoeid, vertonen ze een lusteloze houding en slapen ze meer.
Sommige katten met bloedarmoede vertonen afwijkend gedrag, zoals het eten van kattenbakkorrels. Het hart gaat sneller kloppen en bij zelfs lichte stress of inspanning zal een dier sneller ademhalen. Een bleke tong is ook een indicatie van bloedarmoede.
Oorzaken bloedarmoede bij katten
Het is duidelijk dat een kat met een bloedende wond bloedarmoede kan ontwikkelen. Echter, bloedverlies in de buik- of borstholte, of in de maag of darmen, is minder zichtbaar.
Naast een verminderd aantal rode bloedcellen, vertonen deze katten ook een verlaagd bloedeiwitgehalte. Oorzaken van bloedverlies zijn:
- Verwondingen.
- Stollingsproblemen, zoals een tekort aan bloedplaatjes.
- Abnormale bloedvaten, zoals tumoren of aneurysma’s.
- Pijnstillers, vooral in combinatie met prednison, kunnen maag- en darmbloedingen veroorzaken.
- Bij kittens kunnen vlooien en haakwormen ernstige bloedarmoede veroorzaken.
Verstoorde Bloedaanmaak bij Katten
Rode bloedcellen hebben een levensduur van ongeveer 70 dagen. Terwijl oude cellen in de milt worden afgebroken, worden nieuwe cellen in het beenmerg geproduceerd.
Als een ziekte de productie in het beenmerg stopt, kan het tot 40 dagen duren voordat de kat symptomen van bloedarmoede vertoont. Ondanks ernstige bloedarmoede, vertonen deze katten vaak minimale symptomen.
Een bloedtransfusie is meestal niet vereist, maar een beenmergbiopt kan nuttig zijn. Factoren die de bloedaanmaak kunnen beïnvloeden zijn:
- Immuunziekten die het beenmerg aantasten.
- Medicijnen die de beenmergfunctie belemmeren.
- Leukemie.
- Verminderde productie van erythropoëtine (EPO) bij chronisch nierfalen.
- Infecties zoals FIV, FIP of FeLV.
- Ijzertekort, vaak door chronisch bloedverlies, is zeldzaam bij katten.
Bloedafbraak bij Katten
Er zijn verschillende oorzaken voor bloedafbraak:
- De bacterie Mycoplasma haemofelis, overgedragen door vlooien, teken en muggen.
- Bij auto-immuun hemolytische anemie (AIHA of IMHA) breekt het lichaam de rode bloedcellen te snel af. Dit kan het gevolg zijn van een ontsteking, tumor of een onbekende oorzaak. Gelukkig weten we hoe we dit moeten behandelen.
Hoe wordt diagnose bloedarmoede bij de kat gesteld?
De diagnose van bloedarmoede bij katten wordt gesteld door middel van een lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek. Wanneer een kat symptomen vertoont die duiden op een zuurstoftekort, zoals vermoeidheid of bleekheid van de tong, kan dit een indicatie zijn dat er sprake is van bloedarmoede.
Door het bloed van de kat te onderzoeken, kan het percentage rode bloedcellen worden bepaald. Als dit percentage te laag is, wordt bloedarmoede vastgesteld.
Behandeling van bloedarmoede bij katten
De behandeling van bloedarmoede bij katten hangt sterk af van de onderliggende oorzaak.
Wanneer de bloedarmoede het gevolg is van bloedverlies, zoals door een verwonding, is het stoppen van het bloedverlies en het aanvullen van het verloren bloedvolume door middel van een bloedtransfusie vaak noodzakelijk.
Bij immuungemedieerde bloedarmoede, waarbij het lichaam van de kat zijn eigen rode bloedcellen aanvalt, worden vaak immunosuppressieve medicijnen voorgeschreven om het immuunsysteem te onderdrukken en de afbraak van rode bloedcellen te stoppen.
In gevallen waarbij de bloedarmoede wordt veroorzaakt door een verminderde productie van rode bloedcellen in het beenmerg, kan de behandeling bestaan uit het toedienen van medicijnen die de aanmaak van rode bloedcellen stimuleren.
Daarnaast kunnen ijzersupplementen worden gegeven als er sprake is van ijzertekort.
Bloedtransfusie bij katten
Een bloedtransfusie is een cruciale medische procedure die wordt toegepast bij katten met ernstige bloedarmoede.
Bij deze behandeling wordt bloed van een gezonde donor toegediend aan een kat die een tekort heeft aan rode bloedcellen.
Voordat een transfusie wordt uitgevoerd, is het essentieel om de bloedgroep van zowel de donor als de ontvanger te bepalen om bloedgroepcompatibiliteit te verzekeren en ernstige reacties te voorkomen.
Bloedtransfusies kunnen levensreddend zijn voor katten die acuut bloedverlies hebben ervaren, zoals bij een ongeluk, of voor katten met chronische aandoeningen die leiden tot een verminderde productie of verhoogde afbraak van rode bloedcellen.
De procedure kan tijdelijke verlichting bieden en de kat de nodige tijd geven om te herstellen of om de onderliggende oorzaak van de bloedarmoede te behandelen.
Prognose bloedarmoede kat
De prognose van bloedarmoede bij katten hangt sterk af van de onderliggende oorzaak en de ernst van de aandoening.
In sommige gevallen, waarbij bloedarmoede het gevolg is van een tijdelijke situatie zoals bloedverlies door een verwonding, kan de prognose gunstig zijn mits de kat tijdig en adequaat wordt behandeld.
Echter, bij chronische of ernstige oorzaken, zoals beenmergaandoeningen, immuunziekten of ernstige parasitaire infecties, kan de behandeling complexer zijn en de prognose minder rooskleurig.
Vroege detectie en behandeling zijn cruciaal. Als bloedarmoede wordt veroorzaakt door een onderliggende ziekte, hangt de prognose af van hoe goed die ziekte kan worden beheerst.
Bij katten met niet-regeneratieve anemie, waarbij het beenmerg niet voldoende nieuwe rode bloedcellen produceert, kan de prognose variëren afhankelijk van de oorzaak.
In sommige gevallen kan een bloedtransfusie tijdelijke verlichting bieden, maar het aanpakken van de onderliggende oorzaak is essentieel voor een langetermijnoplossing.
Over het algemeen geldt dat hoe eerder bloedarmoede wordt vastgesteld en behandeld, hoe beter de kansen voor de kat op herstel.
